KHILÂFIYAH NAHWIYYAH: Dialektika Pemikiran Nahwu Basrah dan Kufah dalam Catatan Ibn al-Anbâri

Asrina Asrina

doi:10.30821/miqot.v40i2.289

KHILÂFIYAH NAHWIYYAH: Dialektika Pemikiran Nahwu Basrah dan Kufah dalam Catatan Ibn al-Anbâri

Asrina Asrina

Abstract

Abstrak: Nahu telah melewati berbagai diskusi, orientasi dan aliran sepanjang sejarahnya. Setiap aliran nahu mempunyai metode sendiri yang dapat diidentifikasi dari penggunaan dalil-dalil nahu dalam menetapkan kaidah nahu dan argumentasi yang dibangun untuk menjelaskan masalah-masalah nahu. Pemikiran-pemikiran yang dilontarkan oleh para ahli nahu merupakan salah satu cara untuk membedakan antara satu aliran dengan yang lainnya. Sebagai seorang ahli nahu, Ibn al-Anbâri telah menulis banyak karya ilmiah yang berkaitan dengan nahu dan ilmu lainnya. Ibn al-Anbâri telah melahirkan sebuah karya yang monumental dalam masalah khilâfiyyah nahwiyyah yang dikenal dengan al-Inshâf. Ibn al-Anbâri mempunyai metode tersendiri dalam menjelaskan masalah-masalah khilâfiyyah nahwiyyah melalui maha karyanya itu. Kajian ini berupaya untuk menjelaskan dan menganalisis khilâfiyyah nahwiyyah, dan metode Ibn al-Anbâri dalam memaparkan khilâfiyyah nahwiyyah.

Abstract: Khilâfiyah Nahwiyyah: Dialectics of Nahwu Basra and Kufah Thoughts Reflected in Ibn al-Anbâri’s Notes. Nahwu has been passed a lot of discussion, orientation and direction throughout its history. Each Nahwu has its own method that can be identified from the use of nahwu arguments in applying of nahwu rule and arguments that are constructed to explain the nahwu problems. The thoughts that were raised by the nahwu experts are a way to distinguish between one ideology to another. As an expert of nahwu Ibn al-Anbâri has written many scientific papers that related to nahwu and other sciences. Ibn al-Anbâri has spawned a monumental work in khilâfiyyah nahwiyyah problems that known as al-Inshâf. Ibn al-Anbâri has its own method in explaining khilâfiyyah nahwiyyah problems through his masterpiece. This study tries to describe and analyze khilâfiyyah nahwiyyah and Ibn al-Anbâri methods in describing the khilâfiyyah nahwiyyah.

Kata Kunci: nahu, Basrah, Kufah, khilâfiyyah nahwiyyah, Ibn al-Anbâri

Full Text:

PDF

References

Abû al-Makârim, ‘Alî. Taqwîm al-Fikr al-Nahwî. Beirut: Dâr al-Tsaqâfah, t.t.

Al-‘Ukbariy, Abî al-Baqâ’. al-Tabyîn ‘an Mazâhib al-Nahwiyyin al-Bashariyyin wa al-Kûfiyyin, diedit oleh ‘Abd al-Rahmân bin Sulaymân al-‘Utsaymîn. Riyadh: Maktabah al-‘Ubaykân, 2000.

Al-Afgâni, Sa‘îd. Fî Usûl al-Nahw. t.t.p.: al-Maktab al-Islâmiy, t.t.

Al-Anbâri, Kamâl al-Dîn Abî al-Barakât ‘Abd al-Rahmân bin Muhammad bin Abi Sa’îd al-Nahwi. Al-Bayân fi Gharîb al-Qur’ân, diedit oleh Thâhâ ‘Abd al-Hamîdit, Juz I. Kairo: al-Hai’ah al-Mishriyyah al-‘Âmmah li al-Ta’lîf wa al-Nasyr, 1980.

Al-Anbâri, Kamâl al-Dîn Abî al-Barakât ‘Abd al-Rahmân bin Muhammad bin Abi Sa’îd al-Nahwi. Al-Inshâf fî Masâ’il al-Khilâf bayn al-Nahwiyyîn: al-Bashariyyîn wa al-Kûfiyyîn, diedit oleh Muhammad Muhyi al-Dîn ‘Abd al-Hamîd. t.t.p.: Dâr al-Fikr, t.t.

Al-Anbâri, Kamâl al-Dîn Abî al-Barakât ‘Abd al-Rahmân bin Muhammad bin Abi Sa’îd al-Nahwi. Luma‘ al-Adillah fi Ushûl al-Nahw. Sûriah: Maktabah al-Jâmi‘ah al-Sûriah, 1957.

Al-Anbâri, Kamâl al-Dîn Abî al-Barakât ‘Abd al-Rahmân bin Muhammad bin Abi Sa’îd al-Nahwi. Nuzhah al-Alubbâ’i fî Tabaqât al-Udabâ`i, diedit oleh Muhammad Abû al-Fadhal Ibrâhîm. Kairo: Dâr al-Fikr al-‘Arabi, 1998.

Al-Jazurî, Abû al-Khair Muhammad bin Muhammad. Al-Nasyr fî Qirâ‘ât al-‘Asyr. Dâr al-Kutub al-‘ilmiyyah, t.t.

Al-Junudî, Ahmad Ilm al-Dîn. “Fî al-I’râb wa Musykilâtih,” dalam Majallah Majma‘ al-Lughah al-‘Arabiyyah, Jilid XXXXII. Beirut: Dâr al-Fikr, 1990.

Al-Nawâjiy, Asyraf Mâhir Mahmûd. Musthalahât ‘Ilm Ushûl al-Nahwi: Dirâsah wa Kisyâf Mu‘jami. Kairo: Dâr al-Gharîb, 2001.

Al-Qiftî, Jamâl al-Dîn Abî al-Hasan ‘Alî bin Yûsuf. Inbâh al-Ruwâh ‘Alâ Anbâh al-Nuhâh, diedit oleh Muhammad Abû al-Fadhîl Ibrâhim, Juz II. Kairo: Dâr al-Fikr al-‘Arabi, 1986.

Al-Qurtubî, Ibn Madhâ‘. Al-Radd ‘ala al-Nuhâh. Kairo: Dâr al-Ma‘ârif, 1982.

Al-Râjih, ‘Abduh. Al-Nahw al-‘Arabî wa al-Dars al-Hadîts. Beirut: Dâr al-Tsaqâfah, 1986.

Al-Râjih, ‘Abduh. Durûs fî Mazâhib al-Nahwiyyah. Beirut: Dâr al-Nahdhah al-‘Arabiyyah, 1980.

Al-Suyûthi, Al-Hafizh Jalâl al-Dîn ‘Abd al-Rahmân. Bughyah al-Wu‘âh fî Thabaqât al-Lughawiyyin wa al-Nuhah, Juz II. Mesir: Dâr al-Fikr, 1979.

Al-Thanthawî, Muhammad. Nasy‘ah al-Nahw wa Târikh ‘Asyhar al-Nuhâh. Kairo: Dâr al-Manâr, 1991.

Al-Thawîl, al-Sayyid Rizq. Al-Khilâf Bain al-Nahwiyyîn: Dirâsah, wa Tahlîl wa Taqwîm. Makkah: Jâmi’ah Umm al-Qurâ, 1984.

Al-Zubaydi, Abû Bakr Muhammad bin al-Hasan al-Andalûsi. Thabaqât al-Nahwiyyin wa al-Lughawiyyin, diedit oleh Muhammad Abû al-Fadhal Ibrâhîm, Cet. 2. Kairo: Dâr al-Ma‘ârif, 1998.

Dhayf, Syauqi. Al-Madaris al-Nahwiyyah. Kairo: Dâr al-Ma‘rifah, 1984.

Hasân, Tamâm. Al-Ushûl. Kairo: Maktabah al-Khânaji, 1982.

Ibn Jinnî. al-Khasâ’is. Beirut: Dâr ‘Alam al-Kutub, 2006.

Ma‘luf, Louis. Al-Munjid fî al-Lughah wa al-A‘lâm, cet. 26. Beirut: Dâr al-Masyriq, 1986.

Mau’id, Muhammad Athâ.’ Muhammad bin al-Qâsim al-Anbâri (271-328 H) wa Juhûduh fî al-Nahw wa al-Sharf wa al-Lughah. Beirut: Dâr al-Fikr al-Ma‘âshir, 2000.

Mau‘id, Muhammad. Al-Dars al-Nahwi: Umm Madrasah Nahwiyyah. Damaskus: Dâr Sa‘d al-Dîn, 2005.

Musthâfâ, ‘Abd al-Hamîd. “Nazhariyyah al-‘Âmil fî al-Nahw al-‘Arabi wa Dirâsah al-Tarâkib,” dalam Jâmi‘ah Dimasyq, Jilid XVIII. Beirut: Dâr al-Fikr, t.t.

Nihlah, Mahmud Ahmad. Ushûl al-Nahw al-‘Arabi. Iskandariyah: Dâr al-Ma‘rifah al-Jami‘iyyah, 2003.

Romli. SA. Muqâranah Mazâhib fî Ushûl. Jakarta: Gaya Media Pratama, 1999.

Syalthut, Muhammad dan Muhammad ‘Ali al-Sayis. Perbandingan Madzhab dalam Masalah Fikih, terj. Ismuha, Cet. 2. Jakarta: Bulan Bintang, 1978.

‘Umar, Ahmad Mukhtar. al-Bahts al-Lughawî ‘Inda al-‘Arab. Kairo: Dar al-Kutub, 1977.

DOI: http://dx.doi.org/10.30821/miqot.v40i2.289

Refbacks

There are currently no refbacks.

I n d e x i n g :

MIQOT: Jurnal Ilmu-ilmu Keislaman (P-ISSN: 0852-0720; E-ISSN: 2502-3616) by http://jurnalmiqotojs.uinsu.ac.id/index.php/jurnalmiqot/index is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

View My Stats

Username
Password
Remember me