THE MEMES OF HADITH ON DOWRY IN SOCIAL MEDIA: Paul Ricoeur’s Hermeneutical Perspective
Abstract
Abstract: This study examines how people understand and convey the message of a hadith about dowries through memes, using images and illustrations. By analyzing these memes hermeneutically, particularly those shared on social media, the research explores the interplay of image, caption, underlying ideas, and how the hadith is interpreted. Conducted as library research, it employs descriptive analysis methods and a hermeneutic approach, focusing on a meme about marriage dowries sourced from a Facebook fan page. Paul Ricoeur’s hermeneutics framework guides the analysis. The findings reveal that hadith memes reflect the social construction of society based on real-life experiences. These constructions promote the idea of a “salehah” (pious) woman as someone who requests a modest dowry. The interpretation of the meme’s content serves as a symbol for readers, conveying the hadith’s message in informative, declarative, interjective, and affirmative ways. Furthermore, the study highlights that women who do not conform to or uphold the hadith’s teachings may face a negative social image.
Keywords: Memes, Hadiths, Dowry, Hermeneutics, Labeling
Full Text:
PDFReferences
Abdul, Gaffar. “Resepsi Hadis Pernikahan Di Media Sosial.” KURIOSITAS: Media Komunikasi Sosial Dan Keagamaan 16, no. 1 (2023). https://doi.org/10.35905/kur.v15i1.5852.
Al-Ghazali, Syaikh Muhammad. Studi Kritis Atas Hadis Nabi Saw: Antara Pemahaman Tekstual Dan Kontekstual,. Makasar: PPS UMI, 1998.
al-Khatib, Muhammad Ajjaj. Ushulu Al-Hadis Ulumuhu Wa Mushthalahuhu. Beirut: Dar al-Fikr, 1990.
al-Maqdasi, Dziya’ al-Din. Al-Mustakhraj Min Al-Ahadis Al-Mukhtarah. Beirut: Dar al-Khadr li al-Taba’ah, 2000.
al-Sijistani, Abu Sulaiman bin. Sunan Abu Dawud. Beirut: Maktabah al-‘Ishriyyah, n.d.
al-Tamimiy, Abu Hatim Muhammad bin Hibban. Shahih Ibnu Hibban. Beirut: Muassasah al-Risalah, 1993.
al-Thabari, Abu Ja’far. Jami’ Al-Bayan Fi Ta’wil Al-Qur’an. Beirut: Muassasah al-Risalah, 2000.
Al-Zuhaili, Wahbah. Fiqih Islam Wa Adillatuhu. Juz VII, Damsyiq: Dar Al-Fikr, 1989.
Alauddin, Muhammad Thoriq. “Viral! Video Mahar Pernikahan Sebuah Mobil Baru Dan Motor Matic Di Pati, Bagaimana Minat Nikah Di Pati?,” 2021.
Andariati, Leni. “Hadis Dan Sejarah Perkembangannya.” Diroyah : Jurnal Studi Ilmu Hadis 4, no. 2 (2020). https://doi.org/10.15575/diroyah.v4i2.4680.
Awe, Alue, and Muara Dua. “KLASIFIKASI ILMU DALAM TRADISI INTELEKTUAL ISLAM.” Islamijah: Journal of Islamic Social Sciences 3, no. 2 (2022): 97–106.
Bertens, K. Filsafat Barat Dalam Abad XX. Gramedia. 1st ed. Jakarta: Gramedia, 1981.
Fadilha, R. “Resepsi Hadis Di Media Sosial: Studi Kasus Film Animasi Nussa Episode Adab Menguap.” Al-Manar: Jurnal Kajian Alquran Dan Hadis, 2022. https://doi.org/https://doi.org/10.35719/amn.v8i1.21.
Fernando, H, Y G Larasati, and ... “The Viral of Hadist: Dimensi Dan Makna Meme# Hadis Dalam Media Sosial Instagram.” Satya Widya: Jurnal …, 2023.
Hanbal, Muhammad bin. Musnad Al-Imam Ahmad Bin Hanbal. Beirut: Muassasah al-Risalah, 2021.
Herlambang, Saifuddin. “Muhammad Shahrur’s Millenial Interpretation of Women’s Issues.” F1000Research 12 (2023). https://doi.org/10.12688/f1000research.125653.2.
Hidayat, Ahmat Ari. “Analisis Ma’anil Pada Meme “Karena Lisan Amalan Segudang Hilang".” IAIN Kudus, 2022.
Husein, Fatimah, and Martin Slama. “Online Piety and Its Discontent: Revisiting Islamic Anxieties on Indonesian Social Media.” Indonesia and the Malay World 46, no. 134 (2018). https://doi.org/10.1080/13639811.2018.1415056.
Imron, Ali. “THE MILLENIAL GENERATION, HADITH MEMES, AND IDENTITY POLITICS: The New Face of Political Contestation in Contemporary Indonesia.” ULUL ALBAB Jurnal Studi Islam 20, no. 2 (2019). https://doi.org/10.18860/ua.v20i2.5675.
Istianah, Istianah. “ERA DISRUPSI DAN PENGARUHNYA TERHADAP PERKEMBANGAN HADIS DI MEDIA SOSIAL.” Riwayah : Jurnal Studi Hadis 6, no. 1 (2020). https://doi.org/10.21043/riwayah.v6i1.6861.
Jasinal, Rahmat. “OTORITAS HADIS DI MEDIA SOSIAL: ANALISIS VIDEO-VIDEO HADIS DALAM PLATFORM TIKTOK.” Jurnal Dakwah Tabligh 23, no. 1 (2022). https://doi.org/10.24252/jdt.v23i1.29336.
Kamaruddin, K, and N Nurdin. “New Ways of Hadith Learning: The Case of Hadith Memes Distribution Among Indonesia Young Ulama.” The Saybold Report, 2022.
Kamarudin, Kamarudin. “DAKWAH DAN PROBLEMATIKA STUDI HADIS.” Al-Mishbah | Jurnal Ilmu Dakwah Dan Komunikasi 9, no. 1 (2017). https://doi.org/10.24239/al-mishbah.vol9.iss1.24.
kompas. “Viral! Pengantin Pria Beri Mahar Sandal Jepit Dan Segelas Air,” 2020.
Kwon, Minju, and Kaye Valdez. “Sarcasm or Sexism? Media Framing of Duterte’s Misogynistic Speeches.” Asian Journal of Women’s Studies 30, no. 2 (2024): 85–109. https://doi.org/10.1080/12259276.2024.2367809.
Meme Akhwan Ikhwat. “Mahar Bukan Harga Jual Wanita,” 2020.
Meyer, Birgit. “Picturing the Invisible: Visual Culture and the Study of Religion.” Method and Theory in the Study of Religion, 2015. https://doi.org/10.1163/15700682-12341357.
Miski, Miski. “AMPLIFICATION OF ISLAMIC DOCTRINES IN HADITH MEMES PROHIBITION OF WOMEN TRAVELS WITHOUT A MAHRAM ON INDONESIAN SOCIAL MEDIA.” Jurnal Studi Ilmu-Ilmu Al-Qur’an Dan Hadis 22, no. 1 (2021). https://doi.org/10.14421/qh.2021.2201-11.
Miski, Miski, and Ali Hamdan. “Posting Hadis Dan Kesalehan Digital: Mengurai Fenomena Keberagamaan Generasi Milenial.” Mutawatir : Jurnal Keilmuan Tafsir Hadith 11, no. 2 (2021). https://doi.org/10.15642/mutawatir.2021.11.2.283-306.
Miski, Mudin. Islam Virtual: Diskursus Hadis, Otoritas, Dan Dinamika Keislaman Di Media Sosial. Yogyakarta: Bildung, 2023.
Mita C, Ary. Muslimah Produktif. Jakarta: Elex Media Komputindo, 2018.
Muhammad Zuhri Abu Nawas, Muhsin Mahfudz, Amrullah Harun, and Muh. Rizaldi. “Motif Dan Identitas Keagamaan Dalam Persebaran Meme Hadis Tashabbuh Di Media Sosial.” Mutawatir : Jurnal Keilmuan Tafsir Hadith 12, no. 2 (2022). https://doi.org/10.15642/mutawatir.2022.12.2.261-281.
Mukaromah, Kholila. “Wacana Kesetaraan Gender Dalam Meme Hadis: Studi Etnografi Virtual Pada Akun Instagram @mubadalah.Id.” Mutawatir : Jurnal Keilmuan Tafsir Hadith 10, no. 2 (2020). https://doi.org/10.15642/mutawatir.2020.10.2.292-320.
Mulyati, Ani. Panduan Optimalisasi Media Sosial Untuk Kementrian Perdagangan RI,. Jakarta: Pusat Hubungan Masyarakat, 2012.
Muzakky, Althaf Husein, and Fahrudin Fahrudin. “Kontekstualisasi Hadis Dalam Interaksi Media Sosial Yang Baik Di Era Millenial Dalam Kitab Fatḥ Al-Bārī Syarah Hadis Al-Bukhāri.” Diroyah : Jurnal Studi Ilmu Hadis 5, no. 1 (2020). https://doi.org/10.15575/diroyah.v5i1.7515.
Nofrion. Komunikasi Pendidikan. Jakarta: Kencana, 2018.
Noor, Umar Muhammad. “PRESERVING HADITH TRADITION IN THE MODERN TIMES : Muhammad Yâsîn Al-Fâdânî ’ s Thought on Sanad in His Al- ‘ Ujâlah Fi Al-Ahâdîts Al-Musalsalah.” Journal of Contemporary Islam and Muslim Societies 4, no. 1 (2020): 1–22. https://doi.org/10.30821/jcims.v4i1.6904.
Nurfitria, Syintia, and Arzam Arzam. “Urgensi Media Sosial Sebagai Sarana Dakwah Melalui Media.” An-Nida’ 46, no. 1 (2022). https://doi.org/10.24014/an-nida.v46i1.19245.
Nurmansyah, Ihsan. “Konsep Mahar Syar’i Dalam Perspektif Hadis (Kajian Ma’anil Hadis).” Al-Bayan: Jurnal Ilmu Al-Qur’an Dan Hadist 5, no. 1 (2022). https://doi.org/https://doi.org/10.35132/albayan.v5i1.135.
Palmer, Richard E. Hermeneutics: Interpretation Theoryin Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, and Gadamer, . Amerika: Northwestern University Press, 1969.
Pinto, Nandi, and Mhd Idris. “Hadis Dan Media Abad Ke-20 (Penolakan Hadis Dhaif Tentang Larangan Wanita Diberi Pendidikan Dalam Majalah Al-Munir).” Jurnal Ulunnuha 11, no. 2 (2022). https://doi.org/https://doi.org/10.15548/ju.v11i2.5539.
Qudsy, Saifuddin Zuhri, Irwan Abdullah, and Mustaqim Pabbajah. “THE SUPERFICIAL RELIGIOUS UNDERSTANDING IN HADITH MEMES: MEDIATIZATION OF HADITH IN THE INDUSTRIAL REVOLUTION 4.0.” Journal for the Study of Religions and Ideologies 20, no. 60 (2021).
Rahman, Fazlur. Islamic Methodology in History. Pakistan: Islamic Research Institute, 1984.
Ricoeur, Paul, and John B. Thompson. Hermeneutics and the Human Sciences. New York : Cambridge University Press. New York: Cambridge University Press, 1981. https://doi.org/10.1017/CBO9781316534984.
Rouhullah, J A. “Analisis Resepsi Hadis Melalui Meme.” Masile : Jurnal Studi Ilmu Keislaman 2, no. 1 (2021): 12. https://doi.org/https://doi.org/10.1213/masile.v2i1.24.
Safi’i, Muhammad Fahrur. “Pakai Mahar Mobil Mewah, Pernikahan Di Jepara Ini Viral,” 2020.
Saifullah, Muhammad. “WAJAH ALQURAN DAN HADIS DALAM BINGKAI MEME: Dari Estetis Menjadi Lukratif.” Riwayah : Jurnal Studi Hadis 5, no. 1 (2019). https://doi.org/10.21043/riwayah.v5i1.5041.
Shari, Mira Fitri. “Bentuk Mediatisasi Hadis Berupa Video: Respon Netizen Terhadap Video Pendek Mengenai Hadis Di Aplikasi Tiktok.” Jurnal Moderasi: The Journal of Ushuluddin and Islamic Thought, and Muslim Societies 1, no. 2 (2021). https://doi.org/ttps://ejournal.uin-suka.ac.id/ushuluddin/moderasi/index.
———. “Meme-Meme Hadis Tentang Hijrah Dalam Sosial Media Instagram.” UIN Sunan Kalijaga, 2022.
Sidiq, Nur Rohim Ibnu. “ANALISIS ISI PESAN YANG TERKANDUNG DALAM MEME HADIS (STUDI DESKRIPTIF KUANTITATIF PESAN YANG TERKANDUNG DALAM MEME HADIS DI AKUN INSTAGRAM@ NUONLINE_ID PERIODE OKTOBER-DESEMBER 2020.” UIN Sunan Kalijaga, 2021.
Sriyanto. Seri Penyuluhan Bahasa Indonesia: Ejaan. Seri Penyuluhan Bahasa Indonesia: Ejaan. Vol. 58, 2015.
Sukmono, Filosa Gita, and Fajar Junaedi. Komunikasi Multikultural; Melihat Multikulturalisme Dalam Genggaman Media. Yogyakarta: Buku Litera, 2014.
Sumaryono, E. “Hermeneutika Sebuah Masalah Metode Filsafat.” Kanisius, Yogyakarta, 1999.
Suryadilaga, Muhammad Alfatih, Saifuddin Zuhri Qudsy, and Inayatul Mustautina. “Digitalisasi Hadis Ala Pusat Kajian Hadis (PKH): Distribusi, Ciri, Dan Kontribusi Dalam Kajian Hadis Indonesia.” Mashdar: Jurnal Studi Al-Qur’an Dan Hadis 3, no. 2 (2022). https://doi.org/10.15548/mashdar.v3i2.2982.
Wardi, Syah, and Zuhri Arif. “A Critical Review on The Law of Cina Buta (Chinese Blind) According to Shaykh Abdul Qadir Bin Abdul Muthalib Al Mandili Al Indonesia Al Shafi’i.” DIKTUM: Jurnal Syariah Dan Hukum 21 (2023): 15–23. https://doi.org/https://doi.org/10.35905/diktum.v21i1.4954.
Widjajanto, Kenmada. Perencanaan Komunikasi: Konsep Dan Aplikasi. Bandung: CV Ultimus, 2013.
Zuhri, Saifuddin, and Subkhani Kusuma Dewi. Living Hadis; Praktik, Resepsi, Teks, Dan Transmisi. Yogyakarta: Q-Media, 2018.
https://www.facebook.com/HijrahCinta07 (accessed in January 2023)
https://www.facebook.com/ikhwan.akhwat.universe (accessed in January 2023)
https://www.facebook.com/IndonesiaTanpaPacaranID (accessed in January 2023)
https://www.facebook.com/IndonesiaTanpaPacaranID/posts/wanita-sholehah-maharnya-mudahwanita-sholehah-sebuah-gelar-tertinggi-di-dunia-un/2077199772513538/?locale=hi_IN (accessed in February 2023).
https://www.facebook.com/meme.ikhwan.akhwat/photos/mahar-bukan-harga-jual-wanita-mahar-adalah-sesuatu-yang-diserahkan-secara-simbol/1194378050920045/ (accessed in January 2023)
DOI: http://dx.doi.org/10.30821/miqot.v48i2.1173
Refbacks
- There are currently no refbacks.
MIQOT: Jurnal Ilmu-ilmu Keislaman (P-ISSN: 0852-0720; E-ISSN: 2502-3616) by http://jurnalmiqotojs.uinsu.ac.id/index.php/jurnalmiqot/index is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright �2023 Universitas Islam Negeri Sumatera Utara Medan. Powered by Public Knowledge Project OJS.